Turgut Uyar – İstanbul’un Mezarları Tasarım Yarışması

Turgut Uyar, hayatı ve şiiri özdeşleştirmiştir. Birini diğerinden ayrı görmenin mümkün olmayışı, Uyar’ın hayatında şiire açtığı alandan ve bu alanın doğallığından kaynaklanır. Nasıl ki, her yeni güne başlamak bir acemilik gerektirir, şiir de öyledir onun için. Acemiliğe saygı duyar. Acemilik beraberinde mütevazılığı getirir, mütevazılık ise gündelik olma halini. Şiirinin yüceliği buradan gelir. Bu alçakgönüllü yücelik, Uyar’ın şiirini otoportre niteliğinde kılar. Yaşadığımız çağ ve coğrafya için bu yaklaşım bizatihi sıra dışıdır.

Mezarlar dinleme alanlarıdır. İç sesin berraklaştığı, elle tutulması güç diyalogların gerçekleştiği barınaklardır. Mezarlıklar, sessizliğin kutsallığında, geçmiş, gelecek ve şimdinin bütünleşmesine olanak tanır. Sessizlik başlı başına şiiri oluşturan bir öğedir. Engin ve derinlikli yapısıyla şiir doğadan farklılık göstermez. Doğa her yerdedir ve şairanedir.

Turgut Uyar’ın mezarının tasarımında yalınlık esas alınmıştır. Bu yalınlık, Aşiyan Mezarlığı’nın poetik karmaşasının içinde bir durma alanı görevi görür. Mezarlığın girişinden Uyar’ın konumlandırıldığı alana doğru, yokuş yukarı ilerlerken sadelik ve sakinlik kavramları “sıra dışı” olarak göze çarpar, sığınılan bir yaklaşım haline gelir.

Bu mütevazı sıra dışılık Uyar’dan kaynaklanır. Bir rengin soğuk ve sıcak halleri arasındaki nüanslar kadar ince, görmezden gelinemeyecek kadar yoğundur. Yerleştirilmiş olan kütleler, bu yaklaşımı simgeler.

“Durgunluğun maddesinden” yapılmış olan bu kütleler, Uyar’ın bulunduğu alana doğru giden yolda, ziyaretçinin ritüel niteliğindeki yolculuğuna eşlik eder. Kütlelerin ebatları ve konumlandırılış şekilleri yapılan ziyaretlerin ve ortaya çıkan deneyimlerin kişiye has olmasına olanak sağlar.

Kütleler arasında hareket ve hareketsizliğe olanak tanıyan alan ile, kütlelere geriden eşlik eden ağaç ve dökülmemesi mümkün olmayan yapraklar, mütemadi bir konuşma halindedir. Bu konuşma gündeliktir. Tam da olması gerektiği gibi.